واکاوی نقش خانواده در شکلدهی نگرشهای تحصیلی و مسیرهای پیشرفت آموزشی کودکان و نوجوانان
کلمات کلیدی:
خانواده, نگرش تحصیلی, پیشرفت آموزشی, انگیزش تحصیلی, کودکان و نوجوانان, سرمایه فرهنگیچکیده
هدف این پژوهش تبیین عمیق و یکپارچه نقش خانواده در شکلدهی نگرشهای تحصیلی و مسیرهای پیشرفت آموزشی کودکان و نوجوانان بر اساس تحلیل کیفی ادبیات پژوهشی است. پژوهش حاضر یک مطالعه مروری کیفی با رویکرد تحلیل نظری است که با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شد. دادهها صرفاً از طریق مرور نظاممند ادبیات علمی گردآوری گردید و پس از غربالگری، ۱۵ مقاله علمی واجد شرایط انتخاب و وارد نرمافزار NVivo نسخه ۱۴ شد. فرایند کدگذاری در سه مرحله باز، محوری و انتخابی انجام گرفت و تحلیل تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. اعتبار یافتهها از طریق بازبینی مستمر دادهها، مقایسه مداوم کدها و بررسی همپوشانی مفاهیم تقویت شد. نتایج نشان داد که الگوهای تعاملی خانواده، سرمایههای خانوادگی و فرایندهای انگیزشی سه محور اصلی اثرگذاری خانواده بر نگرش تحصیلی و مسیر پیشرفت آموزشی هستند. سبکهای فرزندپروری حمایتی، کیفیت ارتباط والد–فرزند، فضای هیجانی امن، سرمایه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خانواده و معنابخشی تحصیلی، بهطور معنادار با افزایش انگیزش تحصیلی، خودکارآمدی، تابآوری آموزشی، پایداری مسیر تحصیلی و کیفیت تجربه آموزشی کودکان و نوجوانان مرتبط هستند. خانواده نقشی بنیادین و چندبعدی در شکلدهی نگرش تحصیلی و هدایت مسیرهای پیشرفت آموزشی دارد و تقویت شایستگیهای تربیتی خانواده میتواند بهعنوان راهبردی کلیدی در ارتقای کیفیت آموزش و کاهش افت تحصیلی مورد توجه سیاستگذاران آموزشی قرار گیرد.
دانلودها
مراجع
Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J. Richardson (Ed.), Handbook of theory and research for the sociology of education (pp. 241–258). Greenwood.
Bradley, R. H., & Corwyn, R. F. (2002). Socioeconomic status and child development. Annual Review of Psychology, 53, 371–399.
Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology, 94, S95–S120.
Conger, R. D., & Donnellan, M. B. (2007). An interactionist perspective on the socioeconomic context of human development. Annual Review of Psychology, 58, 175–199.
Davis-Kean, P. E. (2005). The influence of parent education and family income on child achievement. Journal of Family Psychology, 19(2), 294–304.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and “why” of goal pursuits. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268.
Eccles, J. S. (2004). Schools, academic motivation, and stage-environment fit. In R. Lerner & L. Steinberg (Eds.), Handbook of adolescent psychology (pp. 125–153). Wiley.
Eccles, J. S., & Harold, R. D. (1993). Parent–school involvement during the early adolescent years. Teachers College Record, 94(3), 568–587.
Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H. (2004). School engagement. Review of Educational Research, 74(1), 59–109.
Hill, N. E., & Tyson, D. F. (2009). Parental involvement in middle school. Developmental Psychology, 45(3), 740–763.
Hidi, S., & Renninger, K. A. (2006). The four-phase model of interest development. Educational Psychologist, 41(2), 111–127.
Lareau, A. (2011). Unequal childhoods: Class, race, and family life (2nd ed.). University of California Press.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic resilience. Journal of School Psychology, 44(1), 53–83.
Masten, A. S. (2014). Ordinary magic: Resilience in development. Guilford Press.
Pomerantz, E. M., Moorman, E. A., & Litwack, S. D. (2007). The how, whom, and why of parents’ involvement. Review of Educational Research, 77(3), 373–410.
Sirin, S. R. (2005). Socioeconomic status and academic achievement. Review of Educational Research, 75(3), 417–453.
Spera, C. (2005). A review of the relationship among parenting practices. Educational Psychology Review, 17(2), 125–146.
Steinberg, L., Lamborn, S. D., Dornbusch, S. M., & Darling, N. (1992). Impact of parenting practices on adolescent achievement. Child Development, 63(5), 1266–1281.
Wang, M. T., & Eccles, J. S. (2012). Social support matters. Child Development, 83(3), 877–895.
Wentzel, K. R. (1998). Social relationships and motivation. Journal of Educational Psychology, 90(2), 202–209.
Wigfield, A., & Eccles, J. S. (2000). Expectancy–value theory of achievement motivation. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 68–81.
