بررسی جایگاه هوش هیجانی در پیشبینی سازگاری تحصیلی و موفقیت آموزشی دانشآموزان
کلمات کلیدی:
هوش هیجانی, سازگاری تحصیلی, موفقیت آموزشی, انگیزش تحصیلی, شکوفایی تحصیلیچکیده
هدف این پژوهش تبیین نقش هوش هیجانی در پیشبینی سازگاری تحصیلی و موفقیت آموزشی دانشآموزان از طریق تحلیل نظاممند یافتههای پژوهشی موجود است. این مطالعه یک پژوهش مروری کیفی با رویکرد تحلیل نظری است که بر پایه مرور نظاممند متون علمی انجام شد. دادهها از ۱۵ مقاله معتبر داخلی و بینالمللی که بهصورت هدفمند انتخاب شده بودند گردآوری گردید. فرایند انتخاب منابع تا دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت. دادههای استخراجشده با استفاده از روش تحلیل مضمون و از طریق کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. برای سازماندهی و مدیریت دادههای کیفی از نرمافزار NVivo نسخه ۱۴ استفاده شد. نتایج نشان داد هوش هیجانی از طریق شایستگیهای درونفردی و بینفردی نقش اساسی در تقویت سازگاری تحصیلی دانشآموزان ایفا میکند و این سازگاری بهعنوان سازهای واسطهای موجب ارتقای شاخصهای موفقیت آموزشی از جمله پیشرفت تحصیلی، خودکارآمدی، انگیزش پیشرفت، رضایت تحصیلی و شکوفایی علمی میشود. همچنین یافتهها بیانگر آن است که هوش هیجانی با کاهش استرس تحصیلی و تقویت روابط اجتماعی مدرسهای، پایداری تحصیلی و مشارکت آموزشی را بهطور معناداری افزایش میدهد. هوش هیجانی بهعنوان یکی از مهمترین پیشبینیکنندههای سازگاری تحصیلی و موفقیت آموزشی، نقشی بنیادین در بهبود کیفیت نظام آموزشی ایفا میکند و ادغام آموزش مهارتهای هیجانی در برنامههای درسی مدارس میتواند به ارتقای پایدار عملکرد تحصیلی دانشآموزان منجر شود.
دانلودها
مراجع
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York, NY: Freeman.
Baker, R. W., & Siryk, B. (1984). Measuring adjustment to college. Journal of Counseling Psychology, 31(2), 179–189.
Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotional-social intelligence. Psicothema, 18, 13–25.
Compas, B. E., Jaser, S. S., Bettis, A. H., Watson, K. H., Gruhn, M. A., Dunbar, J. P., & Thigpen, J. C. (2017). Coping, emotion regulation, and psychopathology in childhood and adolescence. Psychological Bulletin, 143(9), 939–991.
Credé, M., & Niehorster, S. (2012). Adjustment to college as measured by the Student Adaptation to College Questionnaire. Psychological Bulletin, 138(5), 975–1004.
Goleman, D. (1995). Emotional intelligence. New York, NY: Bantam Books.
Gross, J. J. (2015). Emotion regulation: Current status and future prospects. Psychological Inquiry, 26(1), 1–26.
Mayer, J. D., Salovey, P., & Caruso, D. R. (2004). Emotional intelligence: Theory, findings, and implications. Psychological Inquiry, 15(3), 197–215.
Parker, J. D. A., Creque, R. E., Harris, J. I., Majeski, S. A., Wood, L. M., Bond, B. J., & Hogan, M. J. (2004). Academic achievement in high school: Does emotional intelligence matter? Personality and Individual Differences, 37(7), 1321–1330.
Pekrun, R. (2006). The control-value theory of achievement emotions. Educational Psychology Review, 18(4), 315–341.
Petrides, K. V. (2011). Ability and trait emotional intelligence. Handbook of Individual Differences in Social Behavior, 656–678.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations. American Psychologist, 55(1), 68–78.
Salovey, P., & Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3), 185–211.
Schunk, D. H., & DiBenedetto, M. K. (2020). Motivation and social cognitive theory. Contemporary Educational Psychology, 60, 101832.
Seligman, M. E. P. (2011). Flourish. New York, NY: Free Press.
Wentzel, K. R. (2010). Students’ relationships with teachers. Educational Psychology Review, 22(4), 357–377.
Zeidner, M., Matthews, G., & Roberts, R. D. (2012). The emotional intelligence, health, and well-being nexus. New York, NY: Springer.
